Kaart en veldeffect

Die Haan en Hof toch. Dachten ze in La Carte et le territoire te zijn gestuit op een heus veldeffect, een literair-strategisch eerbetoon van de ene schrijver aan de andere, blijkt het allemaal op toeval te berusten, zoals Houellebecq zijn Nederlandse vertaler desgevraagd meldt: hij wist helemaal niet dat Châtelus-le-Marcheix het in Vies minuscules bezongen geboortedorp van Pierre Michon was, en heeft het plaatsje puur uitgekozen vanwege de schoonheid van de betreffende Michelinkaart (want daar gaat het boek tenslotte over).

Einde veldeffect? Nee hoor. Als een klein Frans dorpje in twee boeken een belangrijke rol speelt, gaan die boeken onherroepelijk met elkaar resoneren. De vraag of de auteur van het recentste boek dat wel zo bedoeld heeft, is dan irrelevant: de interpretatiemachines komen hoe dan ook op gang en produceren volautomatisch hun betekenissen (dikwijls vermomd als vermeende auteursintenties en doelbewuste strategieën, zoals al blijkt uit de termen die Hof in zijn vorige post gebruikt: ‘verborgen hints’, ’tongue in cheek-verwijzing’, ‘hommage’ etc.).

Het zal mij benieuwen wat voor effect dit allemaal zal hebben op de Franse literaire verhoudingen. Wordt vervolgd.

Michel Houellebecq, ‘La Carte et le territoire’, flaptekst

Michel Houellebecq, La Carte et le territoireAls Jed Martin, de hoofdpersoon van deze roman, het verhaal ervan moest navertellen, zou hij misschien beginnen bij een combiketel die het begaf op een koude dag in december. Of bij zijn vader, een bekend, geëngageerd architect, met wie hij tal van eenzame kerstdiners heeft genoten.

Hij zou in elk geval melding maken van Olga, een beeldschone Russische die hij aan het begin van zijn carrière heeft ontmoet toen hij voor het eerst zijn fotografische werk op basis van Michelinkaarten exposeerde. Dat was vóór hij wereldwijd succes boekte met zijn ‘beroepen’-reeks, waarin hij persoonlijkheden uit alle mogelijke milieus (onder wie de schrijver Michel Houellebecq) portretteerde tijdens de uitoefening van hun vak.

Hij zou ook moeten vertellen hoe hij commissaris Jasselin een gruwelijke moordzaak hielp oplossen, waarvan de afschuwelijke details het politiekorps nog lang zouden heugen.

Tegen het eind van zijn leven zou hij een zekere sereniteit bereiken en alleen nog gefluister voortbrengen.

Kunst, geld, liefde, dood, werk, de vader-zoonrelatie, Frankrijk als toekomstig toeristenparadijs: het zijn slechts enkele thema’s van deze uitgesproken klassieke en ronduit moderne roman.

[Vertaling van de Franse flaptekst van Michel Houellebecq, La Carte et le territoire, © Martin de Haan]