Verstrengelingen – over Elementaire deeltjes  

‘De handeling van het denken en het voorwerp van het denken zijn één.’ Rond die uitspraak van de Griekse filosoof Parmenides bouwt Bedřich Hubčejak, de (fictieve) pleitbezorger van het werk van moleculair bioloog Michel Djerzinski in Elementaire deeltjes, zijn eerste artikel op, getiteld ‘Michel Djerzinski en de Kopenhaagse interpretatie’. De precieze inhoud van dat artikel kennen wij als lezers van het boek helaas niet, maar we bezitten genoeg contextuele informatie om een idee te hebben van de strekking. Ongetwijfeld legt Hubčejak een relatie tussen genoemde uitspraak van Parmenides, de Kopenhaagse interpretatie van de kwantummechanica (volgens welke op subatomair niveau een waargenomen feit niet los van de meting bestaat) en Michel Djerzinski’s opvatting van de ruimte als voortbrengsel van de geest: allemaal theorieën waarin subject en object onlosmakelijk met elkaar verstrengeld zijn. Ook van Hubčejaks schrijfstijl hebben we een indruk, op basis van een aantal publicitaire leuzen (‘MORGEN ZAL VROUWELIJK ZIJN,’ praat hij een notitie van Djerzinski na) en één langer citaat: ‘Er is geen eeuwige stilte van de eindeloze ruimten, zoals Pascal zei, want in werkelijkheid is er geen stilte, geen ruimte en geen leegte. De wereld die we kennen, de wereld die we maken, de menselijke wereld, is rond, glad, homogeen en warm als een vrouwenborst.’ “Verstrengelingen – over Elementaire deeltjes  “ verder lezen

Seks als metafysica

Zijn grote helden heten Auguste Comte en Arthur Schopenhauer. Hij is als geen ander thuis in de Pensées van Pascal. Nietzsche vindt hij ergerlijk, maar misschien wel omdat het een al te directe concurrent is. En hij citeert graag Kant, over de immoraliteit van zelfmoord bijvoorbeeld: ‘Het subject van zedelijkheid bij zichzelf vernietigen staat gelijk aan het volledig uitroeien, voor zover men dat in zijn macht heeft, van zedelijkheid als zodanig omwille van wat ze is.’

Michel Houellebecq zou zomaar een filosofische romanschrijver kunnen zijn, een schrijver die in zijn romans de ideeën van bepaalde grote denkers illustreert, uitwerkt of verwerpt. Er is veel dat daarvoor pleit: de opvallende aanwezigheid van filosofische thema’s en begrippen in zijn romans, de stelligheid waarmee hij algemene waarheden verkondigt, en natuurlijk de al even stellige reacties van het publiek op zijn werk, steevast in zeer categorische (en filosofische) termen van waar/onwaar en goed/fout. “Seks als metafysica” verder lezen